Ursula von der Leyen opent haar toespraak op de Italiaanse Tech Week met een tot nadenken stemmend verhaal. Het was 2007. Twee middelbare schoolvrienden, Marco Palladino en Augusto Marietti, bevonden zich in een kleine garage in Milaan met het absolute minimum aan programmeerkennis en een idee dat ze als een winnaar beschouwden. Drie jaar lang reisden ze door heel Italië op zoek naar financiering. Het antwoord was altijd hetzelfde: te jong, een te gewaagd project, te riskant.

‍

Dus pakten ze hun koffers en vertrokken naar San Francisco. Het duurde slechts twee weken om hun eerste investeerder te vinden. Niet veel later werd hun startup Kong een unicorn. Tegen het einde van 2024, met een waardering van $2 miljard, verscheen het op de grote schermen van de Nasdaq Tower op Times Square. "Het is ongelooflijk hoeveel talent we in Italië en Europa hebben," zei Von der Leyen in het Italiaans. "Soms is het echter niet genoeg.

‍

Je hebt ook een ondersteunende omgeving nodig. Ik wil een Europa dat voldoet aan jouw normen.

‍

Het verhaal van Kong staat niet op zichzelf. Het is een symptoom van een structurele achterstand die Europa van zijn beste talent berooft. En die de voorzitter van de Europese Commissie wil aanpakken met een van de meest ambitieuze voorstellen om het concurrentievermogen van het oude continent te stimuleren: de zogenaamde '28e regeling', een nieuw optioneel wettelijk kader dat een revolutie teweeg moet brengen in de manier waarop startende en innovatieve kmo's in de Unie werken.

‍

De Europese paradox: veel sparen, weinig investeren

‍

De cijfers die Von der Leyen in Turijn presenteerde zijn welsprekend. "Het eerste probleem, het meest voor de hand liggende, is het gebrek aan financiering. En ik zal u iets vertellen dat u zal verbazen: er is geen gebrek aan kapitaal in Europa". Het spaargeld van Europese huishoudens bedraagt bijna 1400 miljard euro, vergeleken met iets meer dan 800 miljard in de VS. Toch is er iets mis: in Europa is slechts 24% van het financiële vermogen van huishoudens belegd in aandelen, tegenover 42% in de VS.

‍

Het resultaat? Een derde van de Europese unicorns verlaat uiteindelijk het continent. In Italië blijft het aantal unicorns klein, ondanks dat de investeringen in durfkapitaal in tien jaar tijd met 600% zijn gestegen. "We kunnen niet accepteren dat onze slimste talenten gedwongen worden te vertrekken om succesvol te zijn," klonk Von der Leyen vanuit de OGR in Turijn.

‍

Fragmentatie houdt Europa tegen

"We leven in een tijdperk waarin een regel code in een milliseconde het continent kan oversteken, terwijl de start-up die de code heeft gecreëerd aan de grens blijft hangen," zei de voorzitter van de Commissie. De interne markt is gefragmenteerd. Te vaak is het gemakkelijker om op een ander continent uit te breiden dan in Europa. Omgaan met 27 verschillende wetgevingen en bureaucratieën kan een nachtmerrie worden."

‍

De aankondiging van Turijn: het 28e regime arriveert

Het is in deze context dat Von der Leyen vanuit het publiek van de Italiaanse Tech Week de oplossing aankondigde: "De Commissie stelt een volledig nieuwe aanpak voor om de manier te veranderen waarop innovatieve bedrijven in heel Europa opereren: de 28e regeling. Het wetgevingsvoorstel zal begin 2026 in Brussel op tafel liggen.

‍

"Ik wil dat voor jullie geldt wat geldt voor een startup in San Francisco die zich in de VS opschaalt," zei hij terwijl hij naar de jonge innovators keek die bij de OGR aanwezig waren. De 28e regeling moet Europese start-ups in staat stellen om in de hele EU met één set regels te werken, zodat ze niet langer tussen 27 verschillende nationale regelgevingen hoeven te navigeren.

‍

De president kondigde ook andere maatregelen aan om het Europese tech-ecosysteem te ondersteunen: het Scaleup Europe-fonds, met miljardeninvesteringen in samenwerking met particulieren om strategische sectoren te ondersteunen, van AI tot kwantumtechnologieën, en de 'AI First'-strategie om de adoptie van kunstmatige intelligentie in Europa te versnellen.

‍

Maar de 28e regeling is het voorstel dat de spelregels echt zou kunnen veranderen. Zeker niet door onze wetgeving te verscheuren: dit zijn overeengekomen regels die zekerheid en voorspelbaarheid bieden. Maar we moeten vereenvoudigen en innovatie vergemakkelijken", aldus Von der Leyen.

‍

Van Draghi tot Von der Leyen: het ontstaan van het idee

Het idee van de 28e regeling dat Von der Leyen in Turijn aankondigde, kwam niet uit de lucht vallen. Het is een van de centrale aanbevelingen van het European Competitiveness Report dat Mario Draghi in september 2024 op verzoek van Von der Leyen zelf presenteerde. De voormalige ECB-president en Italiaanse premier had versnippering van regelgeving aangewezen als een van de belangrijkste obstakels voor de groei van innovatieve Europese bedrijven.

‍

In zijn verslag wees Draghi op het genadeloze feit dat Von der Leyen later in zijn toespraken zou oppakken: er is geen enkel bedrijf in de EU met een marktkapitalisatie van meer dan 100 miljard euro dat in de afgelopen vijftig jaar vanuit het niets is opgericht, terwijl in de Verenigde Staten de succesverhalen zich vermenigvuldigen. Het probleem? Europese start-ups hebben te maken met 27 verschillende nationale regelgevingen, een bureaucratisch doolhof dat de groei vertraagt en veel bedrijven ertoe aanzet om naar het buitenland te verhuizen.

‍

Enrico Letta had in zijn verslag over de interne markt met de titel "Veel meer dan een markt", dat in april 2024 werd gepresenteerd, ook deze oplossing voorgesteld: "Dit idee van een 28e regeling of virtuele 28e staat is bedoeld om een compromis te vinden tussen de wens van alle lidstaten om hun eigen regelgeving te behouden en de behoefte aan snelle procedures voor investeringen.

‍

Het voorstel vond vervolgens zijn weg naar de officiële agenda's van de Commissie. In zijn State of the Union-toespraak op 10 september in Straatsburg nam Von der Leyen de 28e regeling op in de routekaart voor de interne markt tot 2028, naast andere doelstellingen zoals de vijfde vrijheid voor kennis en innovatie.

‍

Het model van Delaware: Amerikaanse inspiratie

De inspiratie voor de 28e regeling komt rechtstreeks uit de Verenigde Staten, en meer specifiek uit Delaware. Deze kleine staat aan de oostkust van Amerika heeft zo'n bedrijfsvriendelijk regelgevend systeem gecreëerd dat 67 procent van de Fortune 500-bedrijven - van Walmart tot Amazon, ExxonMobil tot Apple - ervoor hebben gekozen zich daar te vestigen.

‍

Het succes van het Delaware-model ligt in zijn eenvoud: één set regels, snelle en efficiënte procedures, lage kosten. Een Californische start-up kan uitbreiden en fondsen werven in de hele VS zonder te maken te krijgen met 50 verschillende staatswetten. Daarentegen, zoals Von der Leyen zelf toegaf, "hebben onze innovatieve start-ups te maken met 27 verschillende regelingen. Wij willen een 28e regeling voorstellen die hen toegang geeft tot de hele interne markt en hen de kans geeft om te groeien".

‍

Waar de 28e regeling in voorziet

De 28e regeling is niet bedoeld om nationale wetten te vervangen, maar om een vrijwillig alternatief te bieden. Innovatieve startende bedrijven en KMO's kunnen ervoor kiezen om zich onder deze nieuwe Europese rechtsvorm te vestigen en profiteren van:

‍

• Eén pakket EU-brede regels voor vennootschaps-, insolventie-, arbeids- en belastingrecht
• Snelle oprichting van een bedrijf in minder dan 48 uur
• Opereer in heel Europa met slechts één set regels: neem werknemers aan in Duitsland, verkoop in Frankrijk, open een kantoor in Spanje zonder je telkens te moeten aanpassen aan nieuwe nationale regels
• Standaardisatie van aandelenopties voor werknemers

Het voorstel, volgens het Competitiveness Compass gepresenteerd door Von der Leyen, moet formeel worden ingediend in het eerste kwartaal van 2026.

‍

De steun van het tech-ecosysteem

Het initiatief heeft steun gekregen van alle partijen in het Europese technologie-ecosysteem. De EU Inc-petitie, die in 2023 werd opgericht om de 28e regeling te promoten, heeft tienduizenden handtekeningen verzameld en de steun van bedrijven zoals Stripe, Wise, Revolut en DeepL, evenals investeerders en durfkapitalisten zoals Index, Atomico, Sequoia en Lightspeed.

‍

Onder de voorstanders bevinden zich prominente tech-ondernemers zoals Niklas Zennström (oprichter van Skype), Paul Graham (medeoprichter van Y Combinator) en Patrick Collison (Stripe). De Ierse commissaris voor Justitie, Michael McGrath, is aangesteld om de implementatiewerkzaamheden te leiden.

‍

De nummers van een vertraging die we niet langer kunnen negeren

‍

De gegevens die Von der Leyen in Turijn en in zijn daaropvolgende toespraken presenteerde, schetsen een alarmerend beeld van de technologische achterstand van Europa:

‍

• Unicorns: Medio 2024 waren er wereldwijd meer dan 1400 unicorns (niet-beursgenoteerde start-ups met een waardering van meer dan USD 1 miljard). Meer dan de helft daarvan bevindt zich in de Verenigde Staten. Europa en China staan stil met elk 14%.
• Wegvloeien van talent: In de afgelopen 15 jaar is ongeveer 30 procent van de Europese unicorns uit de EU vertrokken, voornamelijk naar de VS, vanwege het gebrek aan een adequaat regelgevingsklimaat en voldoende financiering.
• Kapitalisatie: Er is geen enkel EU-bedrijf met een marktkapitalisatie van meer dan 100 miljard euro dat in de afgelopen vijftig jaar uit het niets is opgericht. Ondertussen heeft de VS alleen al in de laatste twee decennia zes technologiebedrijven voortgebracht met een kapitalisatie boven deze grens.
• Kapitaalvlucht: Elk jaar komt 300 miljard euro spaargeld van Europese burgers terecht op de Amerikaanse kapitaalmarkt, die het - paradoxaal genoeg - gebruikt om Europese bedrijven over te nemen.
• Beleggingskloof: In Europa wordt slechts 24% van het financiële vermogen van huishoudens geïnvesteerd in aandelen, vergeleken met 42% in de VS. Europese bedrijven geven 270 miljard euro minder uit aan onderzoek en innovatie dan bedrijven in de VS.

"We weten dat het aantal eenhoorns nog steeds te klein is en dat een derde van hen uiteindelijk ons continent verlaat," herhaalde Von der Leyen in Turijn. "Dit is een waarschuwingssignaal dat we niet kunnen negeren."

‍

De uitdagingen van implementatie

Ondanks de brede politieke consensus zal de weg naar de 28e regeling niet zonder obstakels zijn. Ervaringen uit het verleden, zoals de'Societas Europæa' (Europese Sociëteit), hebben aangetoond hoe moeilijk het is om echt uniforme rechtsinstrumenten te creëren wanneer 27 lidstaten hun wetgevende prerogatieven willen behouden.

‍

De sleutel tot succes ligt volgens deskundigen in de vrijwillige aanpak: de 28e regeling legt geen veranderingen op in de nationale wetgeving, maar biedt een alternatief voor degenen die op Europese schaal willen opereren. Het is een compromis dat zou kunnen werken waar andere pogingen hebben gefaald.

‍

Een onderdeel van de concurrentiestrategie

De 28e regeling maakt deel uit van het bredere Europese Kompas voor Concurrentievermogen, dat tot doel heeft de administratieve lasten voor bedrijven met 25 procent en voor het mkb met 35 procent te verminderen. Von der Leyen verklaarde: "Europa heeft alles wat het nodig heeft om te slagen in de race naar de top. Maar tegelijkertijd moeten we onze zwakke punten corrigeren om weer concurrerend te worden.

‍

De strategie is gebaseerd op de aanbevelingen van de rapporten van Draghi en Letta en omvat ook andere maatregelen zoals de Spaar- en Investeringsunie, gigafabrieken voor kunstmatige intelligentie en actieplannen voor geavanceerde materialen, kwantumtechnologieën en robotica.

‍

Op de Europese top in Boedapest in november 2024 herhaalde Von der Leyen: "Innovatieve start-ups vertellen ons dat het voor hen erg lastig is om de dimensie van de interne markt te betreden, omdat ze vaak te maken hebben met 27 verschillende regelingen. Met de 28e regeling krijgen ze toegang tot de hele interne markt en krijgen ze de kans om te groeien."

‍

Van Straatsburg naar Turijn: een samenhangende strategie

Von der Leyen's toespraak op de Italiaanse Tech Week op 3 oktober kwam een paar weken na haar State of the Union-toespraak in Straatsburg op 10 september 2025, waarin ze al had aangekondigd zich in te zetten voor de 28e regeling als onderdeel van een bredere strategie.

‍

Zoals in het verslag-Lettta wordt onderstreept, is de interne markt nog steeds onvolledig, met name op drie gebieden: financiën, energie en telecommunicatie", zei hij in Straatsburg, waar hij een routekaart voor de interne markt tot 2028 aankondigde die de 28e regeling en de "vijfde vrijheid voor kennis en innovatie" omvat.

‍

Conclusie: een existentiële uitdaging voor Europa

Een jaar na de presentatie van zijn rapport gaf Mario Draghi een duidelijke waarschuwing: "Ons groeimodel vervaagt. De kwetsbaarheden nemen toe. En er is geen duidelijk pad om de investeringen te financieren die we nodig hebben". Volgens Draghi kan niets doen door Brussel een bedreiging vormen voor de soevereiniteit en het economische concurrentievermogen van Europa.

‍

De 28e regeling is een concreet antwoord op deze uitdaging. Maar zoals Von der Leyen in Turijn zei toen ze naar de aanwezige jonge vernieuwers keek: "Hoe vaak heb je te horen gekregen dat je te hoog mikte? Hoe vaak heb je niet gedacht dat er niets meer te doen was? En toch zijn jullie hier. Niet omdat je nooit gefaald hebt, maar omdat je altijd de kracht hebt gevonden om weer op het goede spoor te komen'.

‍

De boodschap is duidelijk: Europa heeft het talent, het kapitaal en de vaardigheden. Wat het mist is een geïntegreerd ecosysteem dat ervoor zorgt dat deze ingrediënten samenkomen en wereldwijd concurrerende innovatie genereren. De 28e regeling is een instrument om dit ecosysteem op te bouwen.

‍

Ik wil dat de toekomst van kunstmatige intelligentie in Europa wordt geschreven," concludeerde Von der Leyen in Turijn. Ik wil dat het beste Europa voor Europa kiest. Het verhaal van Kong, van Marco en Augusto, die de oceaan moesten oversteken om hun talenten erkend te zien, kan niet langer herhaald worden. Dit is het doel van het 28e regime: de volgende Kong hier laten geboren worden en opgroeien, in Europa, in hun thuis.

‍

Zoals Von der Leyen zei in zijn State of the Union toespraak: "Dit moet het moment zijn van de onafhankelijkheid van Europa. Een moment dat we kunnen grijpen als we verenigd zijn". De 28e regeling is een van de pijlers waarop deze economische en technologische onafhankelijkheid kan worden gebouwd.

‍

Het valt nog te bezien of Europa in staat zal zijn om woorden om te zetten in daden, voordat het te laat is.

‍

Bronnen en referenties

‍

Officiële documenten:

• Europese Commissie - Toespraak van voorzitter von der Leyen over de Staat van de Unie 2025 (10 september 2025)
• Mario Draghi - "De toekomst van het Europese concurrentievermogen" (september 2024)
• Enrico Letta - "Veel meer dan een markt" - Verslag over de Europese interne markt (april 2024)
• Europese Commissie - EU-kompas voor concurrentievermogen (november 2024)
• Europese Commissie - EU-strategie voor startende ondernemingen en schaalvergroting 'Choose Europe to Start and Scaleup' (mei 2025)

Toespraken en lezingen:

• Ursula von der Leyen - Toespraak op de Italiaanse Tech Week, Turijn (3 oktober 2025)
• Ursula von der Leyen - Persconferentie op de Europese top in Boedapest (november 2024)
• Mario Draghi - Conferentie "Eén jaar na het Draghi-rapport", Brussel (september 2025)

Initiatieven en bewegingen:

• EU Inc - Verzoekschrift voor de 28e Europese Belastingregeling(https://euinc.org)

Artikelen en analyse:

• ANSA - "Innovatierecht en 28e regeling, EU-strategie voor startende ondernemingen binnenkort" (mei 2025)
• Borsa&Finanza - 'EU Inc, wat is het 28e project voor een Europees belastingstelsel' (november 2024)
• EconomyUp - 'Wat is de 28e regeling en waarom is deze belangrijk voor Europese bedrijfsinnovatie' (februari 2025)
• Euractiv - "De 28e virtuele staat: een brug naar Europese economische integratie volgens Letta" (januari 2025)
• Startup Italia - 'Choose Europe to Start and Scale, hoe het nieuwe plan van de Europese Commissie werkt' (mei 2025)

‍